열의 이동으로 두 물체의 온도가 같아져 더 이상 열이 이동하지 않아 온도가 변하지 않는 것이다.
그림은 온도가 15 ∘ C 15\,^{\circ}\mathrm{C}1 5 ∘ C 이고, 질량이 2 k g 2\,\mathrm{kg}2 k g 인 액체 A \mathrm{A}A 가 들어있는 단열 용기에 온도가 120 ∘ C 120\,^{\circ}\mathrm{C}1 2 0 ∘ C 이고, 질량이 1 k g 1\,\mathrm{kg}1 k g 인 물체 B \mathrm{B}B 를 넣었더니 충분한 시간이 지난 후 열평형 상태에 도달하여 A \mathrm{A}A 와 B \mathrm{B}B 의 온도가 20 ∘ C 20\,^{\circ}\mathrm{C}2 0 ∘ C 가 된 것을 나타낸 것이다. A \mathrm{A}A 와 B \mathrm{B}B 의 비열이 각각 4000 J / k g ⋅ K 4000\,\mathrm{J/kg· K}4 0 0 0 J / k g ⋅ K , c B c_\mathrm{B}c B 일 때, c B c_\mathrm{B}c B 를 구해보자. (단, 열은 A \mathrm{A}A 와 B \mathrm{B}B 사이에서만 이동한다.)
온도는 B \mathrm{B}B 가 A \mathrm{A}A 보다 높으므로 열은 B \mathrm{B}B 에서 A \mathrm{A}A 로 이동한다.
이때 에너지 보존 법칙에 의해 전체 에너지는 유지되므로 A \mathrm{A}A 가 얻은 열량과 B \mathrm{B}B 가 잃은 열량은 같다.
A \mathrm{A}A 가 얻은 열량을 Q A Q_\mathrm{A}Q A 라 하고, A \mathrm{A}A 의 비열, 질량, 온도 변화량의 크기를 각각 c A c_\mathrm{A}c A , m A m_\mathrm{A}m A , ∣ Δ T A ∣ |\Delta T_\mathrm{A}|∣ Δ T A ∣ 라 하면
Q A = c A m A ∣ Δ T A ∣ , Q_\mathrm{A} = c_\mathrm{A} m_\mathrm{A} |\Delta T_\mathrm{A}|,Q A = c A m A ∣ Δ T A ∣ ,
Q A = 4000 J / k g ⋅ K × 2 k g × ( 20 ∘ C − 15 ∘ C ) , Q_\mathrm{A} = 4000\,\mathrm{J/kg· K} \times 2\,\mathrm{kg} \times (20\,^{\circ}\mathrm{C} - 15\,^{\circ}\mathrm{C}),Q A = 4 0 0 0 J / k g ⋅ K × 2 k g × ( 2 0 ∘ C − 1 5 ∘ C ) ,
Q A = 4000 J / k g ⋅ K × 2 k g × 5 ∘ C Q_\mathrm{A} = 4000\,\mathrm{J/kg· K} \times 2\,\mathrm{kg} \times 5\,^{\circ}\mathrm{C}Q A = 4 0 0 0 J / k g ⋅ K × 2 k g × 5 ∘ C 이다.
이때 동일한 온도만큼 변했을 때, 변화의 크기는 섭씨 온도와 절대 온도가 같으므로 5 ∘ C 5\,^{\circ}\mathrm{C}5 ∘ C 만큼의 변화는 5 K 5\,\mathrm{K}5 K 만큼의 변화와 같다. 따라서
Q A = 4000 J / k g ⋅ K × 2 k g × 5 K , Q_\mathrm{A} = 4000\,\mathrm{J/kg· K} \times 2\,\mathrm{kg} \times 5\,\mathrm{K},Q A = 4 0 0 0 J / k g ⋅ K × 2 k g × 5 K ,
Q A = 8000 J / K × 5 K , Q_\mathrm{A} = 8000\,\mathrm{J/K} \times 5\,\mathrm{K},Q A = 8 0 0 0 J / K × 5 K ,
Q A = 40000 J Q_\mathrm{A} = 40000\,\mathrm{J}Q A = 4 0 0 0 0 J 이다.
B \mathrm{B}B 가 잃은 열량을 Q B Q_\mathrm{B}Q B 라 하고, B \mathrm{B}B 의 질량, 온도 변화량의 크기를 각각 m B m_\mathrm{B}m B , ∣ Δ T B ∣ |\Delta T_\mathrm{B}|∣ Δ T B ∣ 라 하면
Q B = c B m B ∣ Δ T B ∣ , Q_\mathrm{B} = c_\mathrm{B} m_\mathrm{B} |\Delta T_\mathrm{B}|,Q B = c B m B ∣ Δ T B ∣ ,
Q B = c B × 1 k g × ( 120 ∘ C − 20 ∘ C ) , Q_\mathrm{B} = c_\mathrm{B} \times 1\,\mathrm{kg} \times (120\,^{\circ}\mathrm{C} - 20\,^{\circ}\mathrm{C}),Q B = c B × 1 k g × ( 1 2 0 ∘ C − 2 0 ∘ C ) ,
Q B = c B × 1 k g × 100 ∘ C Q_\mathrm{B} = c_\mathrm{B} \times 1\,\mathrm{kg} \times 100\,^{\circ}\mathrm{C}Q B = c B × 1 k g × 1 0 0 ∘ C 이다.
이때 동일한 온도만큼 변했을 때, 변화의 크기는 섭씨 온도와 절대 온도가 같으므로 100 ∘ C 100\,^{\circ}\mathrm{C}1 0 0 ∘ C 만큼의 변화는 100 K 100\,\mathrm{K}1 0 0 K 만큼의 변화와 같다. 따라서
Q B = c B × 1 k g × 100 K , Q_\mathrm{B} = c_\mathrm{B} \times 1\,\mathrm{kg} \times 100\,\mathrm{K},Q B = c B × 1 k g × 1 0 0 K ,
Q B = c B × 100 k g ⋅ K Q_\mathrm{B} = c_\mathrm{B} \times 100\,\mathrm{kg· K}Q B = c B × 1 0 0 k g ⋅ K 이다.
A \mathrm{A}A 가 얻은 열량과 B \mathrm{B}B 가 잃은 열량은 같아 Q A = Q B Q_\mathrm{A} = Q_\mathrm{B}Q A = Q B 이므로
40000 J = c B × 100 k g ⋅ K , 40000\,\mathrm{J} = c_\mathrm{B} \times 100\,\mathrm{kg· K},4 0 0 0 0 J = c B × 1 0 0 k g ⋅ K ,
400 J = c B k g ⋅ K , 400\,\mathrm{J} = c_\mathrm{B}\,\mathrm{kg· K},4 0 0 J = c B k g ⋅ K ,
400 J / k g ⋅ K = c B , 400\,\mathrm{J/kg· K} = c_\mathrm{B},4 0 0 J / k g ⋅ K = c B ,
c B = 400 J / k g ⋅ K c_\mathrm{B} = 400\,\mathrm{J/kg· K}c B = 4 0 0 J / k g ⋅ K 이다.
A \mathrm{A}A 와 B \mathrm{B}B 가 열평형 상태이고, B \mathrm{B}B 와 C \mathrm{C}C 가 열평형 상태이면, A \mathrm{A}A 와 C \mathrm{C}C 도 열평형 상태이다.
체온계가 사람과 열평형 상태라면, 체온계의 온도를 통해 사람의 체온을 알 수 있다.
1번 문항 정답 및 해설 보기
정답: $5$
ㄱ. P \mathrm{P}P 에서 온도는 A \mathrm{A}A 가 B \mathrm{B}B 보다 높으므로 열은 A \mathrm{A}A 에서 B \mathrm{B}B 로 이동한다. (O)
ㄴ. 열은 A \mathrm{A}A 와 B \mathrm{B}B 사이에서만 이동하고, 에너지 보존 법칙에 의해 전체 에너지는 유지되므로 A \mathrm{A}A 가 잃은 열량은 B \mathrm{B}B 가 얻은 열량과 같다.
A \mathrm{A}A 가 잃은 열량을 Q A Q_\mathrm{A}Q A 라 하고, A \mathrm{A}A 의 비열, 질량, 온도 변화량의 크기를 각각 c A c_\mathrm{A}c A , m A m_\mathrm{A}m A , ∣ Δ T A ∣ |\Delta T_\mathrm{A}|∣ Δ T A ∣ 라 하면
Q A = c A m A ∣ Δ T A ∣ , Q_\mathrm{A} = c_\mathrm{A} m_\mathrm{A} |\Delta T_\mathrm{A}|,Q A = c A m A ∣ Δ T A ∣ ,
Q A = c A × m × ( 16 T − 4 T ) , Q_\mathrm{A} = c_\mathrm{A} \times m \times (16T - 4T),Q A = c A × m × ( 1 6 T − 4 T ) ,
Q A = c A × m × 12 T , Q_\mathrm{A} = c_\mathrm{A} \times m \times 12T,Q A = c A × m × 1 2 T ,
Q A = 12 c A m T Q_\mathrm{A} = 12c_\mathrm{A} mTQ A = 1 2 c A m T 이다.
B \mathrm{B}B 가 얻은 열량을 Q B Q_\mathrm{B}Q B 라 하고, B \mathrm{B}B 의 질량, 온도 변화량의 크기를 각각 m B m_\mathrm{B}m B , ∣ Δ T B ∣ |\Delta T_\mathrm{B}|∣ Δ T B ∣ 라 하면
Q B = c B m B ∣ Δ T B ∣ , Q_\mathrm{B} = c_\mathrm{B} m_\mathrm{B} |\Delta T_\mathrm{B}|,Q B = c B m B ∣ Δ T B ∣ ,
Q B = c B × 2 m × ( 4 T − 3 T ) , Q_\mathrm{B} = c_\mathrm{B} \times 2m \times (4T - 3T),Q B = c B × 2 m × ( 4 T − 3 T ) ,
Q B = c B × 2 m × T , Q_\mathrm{B} = c_\mathrm{B} \times 2m \times T,Q B = c B × 2 m × T ,
Q B = 2 c B m T Q_\mathrm{B} = 2c_\mathrm{B} mTQ B = 2 c B m T 이다.
A \mathrm{A}A 가 잃은 열량은 B \mathrm{B}B 가 얻은 열량과 같아 Q A = Q B Q_\mathrm{A} = Q_\mathrm{B}Q A = Q B 이므로
12 c A m T = 2 c B m T , 12c_\mathrm{A} mT = 2c_\mathrm{B} mT,1 2 c A m T = 2 c B m T ,
12 c A = 2 c B , 12c_\mathrm{A} = 2c_\mathrm{B},1 2 c A = 2 c B ,
6 c A = c B 6c_\mathrm{A} = c_\mathrm{B}6 c A = c B 이다.
그러므로 비열은 B \mathrm{B}B 가 A \mathrm{A}A 의 6 66 배이다. (O)
ㄷ. 열용량 C = c m C = cmC = c m 이므로 A \mathrm{A}A 의 열용량 C A = c A × m = c A m C_\mathrm{A} = c_\mathrm{A} \times m = c_\mathrm{A} mC A = c A × m = c A m 이고,
B \mathrm{B}B 의 열용량 C B = c B × 2 m = 2 c B m C_\mathrm{B} = c_\mathrm{B} \times 2m = 2c_\mathrm{B} mC B = c B × 2 m = 2 c B m 이다.
이때 c B = 6 c A c_\mathrm{B} = 6c_\mathrm{A}c B = 6 c A 이므로
C B = 2 c B m = 2 × 6 c A × m = 12 c A m C_\mathrm{B} = 2c_\mathrm{B} m = 2 \times 6c_\mathrm{A} \times m = 12c_\mathrm{A} mC B = 2 c B m = 2 × 6 c A × m = 1 2 c A m 이다.
그러므로 열용량은 B \mathrm{B}B 가 A \mathrm{A}A 의 12 121 2 배이다. (O)
따라서 정답은 5 55 번이다.
2번 문항 정답 및 해설 보기
정답: $2$
에너지 보존 법칙에 의해 전체 에너지는 유지되므로 A \mathrm{A}A 가 얻은 열량은 B \mathrm{B}B 가 잃은 열량과 같다.
A \mathrm{A}A 가 얻은 열량을 Q A Q_\mathrm{A}Q A 라 하고, A \mathrm{A}A 의 비열, 질량, 온도 변화량의 크기를 각각 c A c_\mathrm{A}c A , m A m_\mathrm{A}m A , ∣ Δ T A ∣ |\Delta T_\mathrm{A}|∣ Δ T A ∣ 라 하면
Q A = c A m A ∣ Δ T A ∣ , Q_\mathrm{A} = c_\mathrm{A} m_\mathrm{A} |\Delta T_\mathrm{A}|,Q A = c A m A ∣ Δ T A ∣ ,
Q A = 4000 J / k g ⋅ K × 5 k g × ( T − 22 ∘ C ) , Q_\mathrm{A} = 4000\,\mathrm{J/kg· K} \times 5\,\mathrm{kg} \times (T - 22\,^{\circ}\mathrm{C}),Q A = 4 0 0 0 J / k g ⋅ K × 5 k g × ( T − 2 2 ∘ C ) ,
Q A = 20000 J / K × ( T − 22 ∘ C ) Q_\mathrm{A} = 20000\,\mathrm{J/K} \times (T - 22\,^{\circ}\mathrm{C})Q A = 2 0 0 0 0 J / K × ( T − 2 2 ∘ C ) 이다.
B \mathrm{B}B 가 잃은 열량을 Q B Q_\mathrm{B}Q B 라 하고, B \mathrm{B}B 의 비열, 질량, 온도 변화량의 크기를 각각 c B c_\mathrm{B}c B , m B m_\mathrm{B}m B , ∣ Δ T B ∣ |\Delta T_\mathrm{B}|∣ Δ T B ∣ 라 하면
Q B = c B m B ∣ Δ T B ∣ , Q_\mathrm{B} = c_\mathrm{B} m_\mathrm{B} |\Delta T_\mathrm{B}|,Q B = c B m B ∣ Δ T B ∣ ,
Q B = 500 J / k g ⋅ K × 1 k g × ( 104 ∘ C − T ) , Q_\mathrm{B} = 500\,\mathrm{J/kg· K} \times 1\,\mathrm{kg} \times (104\,^{\circ}\mathrm{C} - T),Q B = 5 0 0 J / k g ⋅ K × 1 k g × ( 1 0 4 ∘ C − T ) ,
Q B = 500 J / K × ( 104 ∘ C − T ) Q_\mathrm{B} = 500\,\mathrm{J/K} \times (104\,^{\circ}\mathrm{C} - T)Q B = 5 0 0 J / K × ( 1 0 4 ∘ C − T ) 이다.
A \mathrm{A}A 가 얻은 열량은 B \mathrm{B}B 가 잃은 열량과 같아 Q A = Q B Q_\mathrm{A} = Q_\mathrm{B}Q A = Q B 이므로
20000 J / K × ( T − 22 ∘ C ) = 500 J / K × ( 104 ∘ C − T ) , 20000\,\mathrm{J/K} \times (T - 22\,^{\circ}\mathrm{C}) = 500\,\mathrm{J/K} \times (104\,^{\circ}\mathrm{C} - T),2 0 0 0 0 J / K × ( T − 2 2 ∘ C ) = 5 0 0 J / K × ( 1 0 4 ∘ C − T ) ,
20000 × ( T − 22 ∘ C ) = 500 × ( 104 ∘ C − T ) , 20000 \times (T - 22\,^{\circ}\mathrm{C}) = 500 \times (104\,^{\circ}\mathrm{C} - T),2 0 0 0 0 × ( T − 2 2 ∘ C ) = 5 0 0 × ( 1 0 4 ∘ C − T ) ,
40 × ( T − 22 ∘ C ) = 104 ∘ C − T , 40 \times (T - 22\,^{\circ}\mathrm{C}) = 104\,^{\circ}\mathrm{C} - T,4 0 × ( T − 2 2 ∘ C ) = 1 0 4 ∘ C − T ,
40 T − 880 ∘ C = 104 ∘ C − T , 40T - 880\,^{\circ}\mathrm{C} = 104\,^{\circ}\mathrm{C} - T,4 0 T − 8 8 0 ∘ C = 1 0 4 ∘ C − T ,
41 T = 984 ∘ C , 41T = 984\,^{\circ}\mathrm{C},4 1 T = 9 8 4 ∘ C ,
T = 24 ∘ C T = 24\,^{\circ}\mathrm{C}T = 2 4 ∘ C 이다.
따라서 정답은 2 22 번이다.